رابردم از جمله وسایلی است که برای ایزولاسیون محیط دهان و جداسازی دندان از این محیط، برای عمل و ترمیم در دندانپزشکی و توسط دندانپزشک برای انواع درمان‌های دندانپزشکی نظیر دندانپزشکی اطفال، ترمیمی و زیبایی، اندودانتیکس و … مورداستفاده قرار می‌گیرد. رابردم بیشتر در درمان‌های اندودانتیکس کاربرد دارد و استفاده می‌شود. رابردم یک دید خوب و دسترسی درست و کافی و محیطی خشک، استریل و عاری از آلودگی‌های بزاقی برای دندانپزشک به دنبال دارد. این وسیله همچنین از بلعیده شدن ابزار و وسایل دندانپزشک همچون اسپریدر، فایل‌های دستی و.. در حین محیط کار جلوگیری می‌کند. رابردم همچنین خطرات برخورد و تماس بافت دهانی با محلول‌ها و مواد سمی در حین عمل را می‌کاهد. همچنین دیده شده است که این وسیله در کاهش خطر انتشار بیماری‌های عفونی نقش ویژه‌ای داشته است. هرچند که استفاده از رابردم به‌خاطر استفاده سخت، پرزحمت بودن و وقت‌گیر بودن آن بسیار کاهش‌یافته است، اما به دلایلی که ذکر شد، استفاده از آن نه‌تنها سودآور، بلکه الزامی نیز می‌باشد.
برای بررسی بیشتر این وسیله تا انتها همراهمان باشید.
رابردم چیست؟
رابردم یک وسیله دندانپزشکی و پزشکی است که کاربردهای فراوانی را می‌توان برای آن در نظر گرفت ولی اصلی‌ترین کاربرد آن، ایزوله‌سازی دندانها است. اینکه رابردم چیست، چه کاربردی دارد، برای چه کسانی به کار می‌رود و چه ویژگی‌ها و انواعی دارد را در ادامه برای شما بررسی می‌کنیم.
رابردم در معنای لغوی به معنای سد لاستیکی است. این وسیله برای جداسازی و ایزوله کردن محیط دهان و دندان در کارهای مختلف دندانپزشکی مثل اندودونتیکس، ترمیم دندان، جراحی کودکان و سایر اعمال کاربرد دارد. این وسیله توسط بیشتر پزشکان و متخصصان در این حوزه تأیید شده و استفاده از آن توسط آنها توصیه می‌شود. ولی برخی پزشکان به‌خوبی از این وسیله بهره نمی‌برند که از نظر کارشناسان، کاری اشتباه است.
علاوه بر کلمپ‌های رابردم (Rubber dam clamps) که فلزی هستند و کاربرد خاص مخصوص به خود را دارند، رابردم‌های پلاستیکی نیز وجود دارند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
(عکس)
رابردم یک وسیله ایزولاسیون و جداساز محیط دهان و دندان است که باعث می‌شود که دسترسی به دندان به دور از دهان در عمل‌های مختلف پزشکی شامل ترمیمی و زیبایی، اندودانتیکس و… راحت شود. این وسیله باعث تمرکز بیشتر دندانپزشک روی دندان مورد نظر می‌شود و به آن کمک می‌کند که فقط به آن رسیدگی کند.
استفاده از رابردم و وسایل مرتبط به آن چه مزیت‌هایی دارد؟
مسئله مهم در رابطه با استفاده از رابردم این است که دندانهای بهبودیافته به دوام و ماندگاری مناسب برسد. مسئله دیگر در استفاده از رابردم، برای ایجاد حس راحتی و مراقبت از سلامت بیمار است. هنگامی که دندانپزشک رابردم را بر روی دندان قرار می‌دهد، رابردم رطوبت دهان و آب دهان را کنترل می‌کند، در نتیجه دسترسی به دندان راحت‌تر و ماحصل عمل قابل پیش‌بینی تر خواهد بود. استفاده از آن باعث افزایش ایمنی کار دندانپزشک می‌شود. او با خیال راحت اجزا و دندان موردنظر را بررسی و تحت عمل قرار می‌دهد. رابردم باعث می‌شود بیمار از عفونت به دور بماند و کمترین آسیب را ببیند؛ در بسیاری از عمل‌ها بدون رابردم، دیده شده که عفونت و مواد مضر به دهان و مری و معده شخص وارد شده و او را مجبور به مراجعه دوباره به دندانپزشک یا متخصص دیگر کرده است، پس استفاده از این وسیله بدون شک مفید خواهد بود و تأثیر بسزایی در مراقبت و سلامت شخص دارد.
علت استفاده کمتر دندانپزشکان از رابردم چه چیزی است؟
بیشتر دندانپزشکان سخت و وقت‌گیر بودن نصب رابردم را علت اصلی استفاده‌نکردن از آن می‌دانند. همچنین برخی بیماران نیز با نصب رابردم بر روی دهان خود نیز احساس خوشایندی ندارند. این مسئله را نیز باید در نظر داشت که برای نصب رابردم یک تزریق اضافه هم باید صورت بگیرد که بی‌تأثیر در استفاده از آن نیست! اما مهم‌ترین دلیل استفاده‌نکردن آن این می‌تواند باشد که پزشکان عادت به کاربرد آن ندارند. البته برای بیماران استفاده از آن قطعاً بهتر از تحمل کردن طعم ناخوشایند محلول شستشو دهنده خواهد بود. این در حالی است که استفاده از رابردم به‌مرورزمان و تمرین، بسیار راحت‌تر خواهد شد و علاوه بر این مزایای رابردم به‌خصوص ایجاد ایزولاسیون بسیار به دندانپزشک حین انجام درمان دندانپزشکی کمک می‌کند. از جمله رابردم‌های ایرانی می‌توان به رابردم اولنز اشاره کرد.
امروزه رابردم‌ها و کلمپ‌های بهتر و راحت‌تر و پیشرفته‌تری به بازار آمده‌اند که از نمونه‌های قبلی، راحت‌تر و پرکاربردترند. آنها نیاز به برش ندارند و با پانچ لاتکس روی دندان ثابت می‌شوند.
نحوه کار رابردم
استفاده از این وسیله و به‌کارگیری آن به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که به نظر پزشک و شرایط موجود بیمار بستگی دارد. از کلمپ نیز برای نصب راحت‌تر رابردم گاهی اوقات توسط پزشک استفاده می‌شود. حتماً دیده‌اید که یک پلاستیک روی دندانها کشیده شده است که دندانپزشک با استفاده از آن دهان و دندانها را می‌پوشاند.
چه زمانی استفاده از رابردم به بیمار توصیه می‌شود؟
معمولاً زمانی که پزشک از موادی استفاده می‌کند که حین عمل رطوبت دوست ندارند و رسیدن آب باعث کاهش و یا تخریب مواد شود، رابردم استفاده می‌شود. دیده شده که بزاق و آب دهان باعث مختل شدن روند کار و عمل شده است. زمانی که دندانپزشک از مواد سفیدکننده و پرکننده (آمالگام یا کامپوزیت) یا روکش استفاده می‌کند، رابردم می‌تواند به طور مؤثری به او کمک کند. زمانی که دندانپزشک از وسایل دندانپزشکی استفاده می‌کند تا ریشه دندانهای بیمار را درمان کند و ریشه آنها را تمیز کند، بیمار می‌خواهد که راه باکتری‌ها و میکروب‌ها به ریشه دندان بسته شود و رابردم در این مورد تأثیر بسزایی دارد. همان‌طور که در بالا نیز گفته شد، رابردم مانع بلعیده شدن وسایل کوچک حین عمل می‌شود، پس دندانپزشکان برای جلوگیری از این قضیه از این وسیله استفاده می‌کنند.
در چه مواردی استفاده از آن سفارش نمی‌شود؟
در برخی موارد استفاده از رابردم دسترسی پزشک به برخی نقاط دهان را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود که روند عمل و درمان آن به‌درستی انجام نگیرد و یا اینکه دندان موردنظر دور باشد و یا بین دندانها باشد. شاید هم به درخواست بیمار استفاده نشود و کلمپ‌های رابردم برای بیمار آزاردهنده باشد.
کلمپ‌های رابردم
کلمپ‌ها یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین وسایل دندانپزشکی است که برای ایزولاسیون محیط دهان و دندان لازم است. کلمپ‌ها در کنار رابردم استفاده می‌شوند. در ادامه با انواع و کاربرد و ویژگی‌های آنها نیز آشنا خواهید شد.
انواع کلمپ‌های رابردم
انواع کلمپ‌ها تفاوت‌هایی باهم دارند ولی تفاوت عمده آنها در سایزهای مختلف آنها است که با دندانها و سایزهای مختلف دهان مطابقت داشته باشند.
انواع کلمپ‌ها شامل موارد زیر است:
کلمپ‌های لثه‌ای که بیشتر به داخل لثه فرو می‌روند و برای درمان‌های کوتاه مقطعی مناسب‌اند.
کلمپ‌هایی با لبه‌های تنگ که بیشتر به ابزارهای دندانپزشکی اجازه می‌دهند تا بر روی دندانها کار کنند.
کلمپ‌های دندانی (با اسم خاص A) که لبه‌ای دارند که بر روی سطح دندانها قرار می‌گیرد. این کلمپ‌ها بیشتر از لبه و سطح دندانها حفاظت می‌کنند.
یکی دیگر از تفاوت‌های کلمپ‌ها با یکدیگر این است که برخی از آنها باله دار و برخی بدون باله هستند.
- کلمپ‌های باله دار آنهایی هستند بر روی رابردم قرار می‌گیرند و از طریق حفره‌ها، دندان را مورد بررسی قرار می‌دهند.
- کلمپ‌های بدون باله هم آنهایی هستند که بر عکس در زیر رابردم قرار می‌گیرند.
از کلمپ‌ها در چه مواردی استفاده می‌شود؟
کلمپ‌های پزشکی گیره‌ها و وسایل فلزی ای هستند که به تاچ دندان متصل می‌شوند و باعث اتصال رابردم به دندانها می‌شوند. این کلمپ‌ها روی دندان گذاشته می‌شود و باز و بسته‌شدن دهان را کنترل می‌کند.
در هنگام فرایند ایزولاسیون در داخل دهان که در حال انجام است، کلمپ و رابردم در کنار هم قرار می‌گیرند و ثابت می‌شوند. با دریل یک سوراخ در رابردم ایجاد می‌شود و باتوجه‌به نیروی الکتریکی، پلاستیک رابر به دندان می‌چسبد و طبق آناتومی هر دندان با آن شکل می‌گیرد. کلمپ دندانپزشکی باعث حفظ حالت رابردم می‌شود و آن را حفظ می‌کند.
برخی موارد کاربرد کلمپ‌های دندانپزشکی شامل موارد زیر است:
- از بلع وسایل و مواد خارجی وارد شده به دهان جلوگیری می‌کند.
-
ایزولاسیون دهان در برابر آلودگی:
برای اینکه در یک عمل دندانپزشکی از ایجاد عفونت جلوگیری کنیم، باید محیط دهان و دندان را استریل کنیم. یکی از راه‌حل‌ها برای این کار استفاده از محلول‌های هیپوکلریت یا پراکسید است که در کارهایی مثل جرم‌گیری مورداستفاده قرار می‌گیرد. اما بهترین راه‌حل می‌تواند بسیار ساده باشد؛ یک کلمپ و رابردم! رابردم می‌تواند از برخورد مواد و وسایل مختلف به دندان و از انتقال آلودگی‌ها جلوگیری می‌کند.
-
حفاظت فیزیکی کلمپ‌ها:
این وسایل در واقع از آلودگی‌ها و عفونت‌های کلینیکی که ممکن است در حین درمان دندانپزشکی به وحود بیایند، در برابر خون و آب دهان جلوگیری می‌کنند. همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، برای اینکه ایمنی یک فرایند دندانپزشکی را حفظ کنیم باید محیط دندان خشک بماند که این ابزار هم همین کاربرد را دارد.
-
سطح دید بهتر:
استفاده از کلمپ‌های دندانپزشکی باعث می‌شود دندانپزشک راحت‌تر سطح دندانها را ببیند و راحت‌تر بر روی آن کار انجام دهد.
-
مزیت‌های روان‌شناسی:
علاوه بر اینکه این وسیله باعث راحت‌تر شدن فرایندهای دندانپزشکی می‌شود و باعث می‌شود آن کار درست‌تر پیش برود، اما با جداشدن دهان از دندان، بیمار و دندانپزشک هر دو احساس راحتی بیشتری دارند که باعث می‌شود حس جداشدن بخش‌ها آرامش بیشتری را به آنها بدهد. اینکه بیمار لازم نیست زبان خود را از محل کار جدا کند و یا اینکه آب دهان خود را کنترل کند، بسیار راحت‌تر است.
- کلمپ رابردم با تنگ کردن دهان باعث می‌شود از خونریزی و جمع‌شدن لخته، جلوگیری شود.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم که شما را با دستگاه رابردم آشنا کنیم و کاربرد، مزایا و معایب، موارد استفاده و محدودیت های استفاده از آن را برای شما بازگو کنیم. امیدواریم که اطلاعات کافی و مناسب را در اختیار شما گذاشته باشیم.
رابردم از جمله خدماتی است که به تازگی و با بهترین تجهیزات از آن در کلینیک دندانپزشکی دکتر ملک زاده استفاده می شود. می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر و نوبت گیری با ما تماس بگیرید.
